Бейдәстүр сценарий

Фильмнің поэзияға толы сценарийін бұрын-соңды болмаған дүние, ескіше жазылған роман деуге болады. Лунаның өзі секілді жаңа үн. Луна айтпақшы, сценарийді «кедейлік порнографиясы» (немесе стереотипті порно – кедейлік образын оқырманның не көрерменнің жанашырлығын ояту, сатылым көлемін арттыру, қайыр жинау не белгілі бір идеяны насихаттау үшін пайдалану мақсатында әзірленген медиа контент, – Tatler) деуге болмайды. Кейіпкерлері әлеуметтік табы не ортасымен шектелмейтін хикаяларды көрерменге жеткізу маңызды деп білемін.

Дайындық процесі

Дайындық процесі қарқынды жүрді! Луна екеуіміз алғаш кездескенде үйдің жанындағы шағын кафеде таңғы ас ішіп, өмір, есею және фильмнің басты идеясы жайлы әңгімелестік. Сосын ол мені үйіне шақырып, отбасылық фотоальбомдарын көрсете бастады. Альбомдардан балалардың туған күндерінен, мерекелерден және тентек болған кездерден қалған, сондай-ақ фотоаппараттың жарқылдағымен түсірілген бұлыңғыр, бірақ қанық түс пен өрнекке толы фотосуреттерді байқадым. Кездесуіміз Hoard фильмінің эстетикалық бағытын айқындап, шабыт көзіне айналды. Сондай-ақ біз Лунаның кейбір туыстарының гардеробтарын ақтарып шықтық. Соның арқасында костюмдерді дайындау сатысында ақшаны біраз үнемдедік. Луна әр заттың тарихын баяндап беріп отырды. Кейбір заттарды фильмге отбасынан қалған естелік деп енгіздік. Материалдардың негізінде мудборд құрдым. Ақырында басты шабыт көзі Лунаның өзі болды!

Актерлер

Серіктестік сәтті құрылғанда сенің идеяң, режиссердің идеясы, актерлердің идеясы – бәрі араласып, біртұтас дүниеге айналады. Көзқарасымызды сынап көріп, Луна мен актерлердің батасын алу үшін жұмысты киім киіп көруден бастадық. Марияның (Саура Лайтфут-Леон) денесі мейлінше ашық болу керек екенін бірден ұқтық. Майклды (Джозеф Куинн) тар әрі ескіше көрінетін жасөспірімдер киімін киген ересек ер адам қылғымыз келді. Өзі өскенімен, ойы өспегенін көрсетуге тырыстық. Ненің дұрыс, ненің бұрыс екенін түсіндік. Мысалы, бастапқы идея бойынша Майкл көзәйнек тағу керек еді, бірақ ол ойдан бас тарттық. Тырысып көргеніміз рас. Образы сол көзілдірікті киген адамнан ішінара шабыт ала отырып құралған еді.

Фильміміз ерекшелеу болғандықтан, жоспар құрып, негізгі көріністерге Лунаның заттарын қосу керек болды. Мысалы, Мария анасының күлін алуға барғанда киген қызыл-қара жемпірдің мәні зор болды. Кейіпкердің мінезіне сай келетін, детальдарды айқындайтын костюм жасау керек болды.

Визуализация құру үшін киім киіп көрген кезден қалған фотосуреттерді ілдім. Кейіпкерлердің хикаялары мен оларға тән түстер психологиялық тұрғыдан әсерлі екеніне, айналасымен үйлесетініне, сондай-ақ костюмдер бір-біріне сай келетініне көз жеткізгім келді. Қиын болды, иә, бірақ актерлердің бәрі Лунаға сенім артты.

Ана образы

Луна екеуіміз жұмысшы табынан шыққан жалғызбасты, мұңды ананың стереотипті образынан алыстауға тырыстық. Ол бас кейіпкердің жұмыс киімін көрсету керек деді. Бұл оның жәрдемақыға арқа сүйемей, отбасын асырау үшін еңбек ететінін бейнелеу үшін қажет болды.

Ана образының жай ғана заттар үйіндісі болып қалуын қаламадым. Хаос ортасында көрінбей қалмайтын, жігерлі, экстремалды, өршіл, қаһарман болуға жақын әйел адамның образын құрғым келді. Сонымен қатар оның киімі обсессивті мінез құлқын айқындауы керек болды. Бұл орайда ана образы есейген Марияның естелігі екенін ұмытпаған жөн.

Кейіпкерді жан-жақты ашу үшін ақ-қара киім керек деп шештім. Жақын адамнан қалған естеліктер (бұл ретте ана туралы) шындыққа жанаса бермейді. Анасын жақсы көретін Мария оны жұмысшы табынан шыққан, ешқандай ерекшелігі жоқ, таптаурынға толы әйел ретінде есте сақтауы керек пе? Оның үстіне ерекше әдет пен өз болмысын көрсету әдістерінің авторы да бір түсті киім киюі әбден мүмкін. Бұл ерекшелік оны затқа толы үйден бөліп көрсетуге, сондай-ақ обсессивті табиғатын айқындауға мүмкіндік береді.

Оның қаһарман екенін айқындау үшін әртүрлі түстерді, тіпті Супермен палитрасын қарастырдым. Экспериментім сәтсіз аяқталғанымен, қызыл, көк және сары түстер басым болып қалды. Ол әшекей таққанды жақсы көреді. Жылтыр нәрсе көрсе, сауысқандай сап береді. Дәстүрлі талғам ережелерін елемейді. Қоқыс жинауға арналған қолғаптың өзін 30-шы жылдардағы Голливуд жұлдыздары киген ұзын әрі фетиштік сипатқа ие былғары бұйымдарға ұқсатып киеді.

Зат пен оны жинауға деген әуестік

Фильм Лунаның өмірбаянынан алынған элементтерді қамтиды және оның бірегей көзқарасын бейнелейді. Түсірілімнен кейін оқыған бір мақалада «өнер пандемияның стерильдігіне жауап қайтарады» делінген болатын. Луна сценарийді дәл осы кезеңде жазғандықтан, коронавирус тараған тұстағы ахуал фильмнің эксперименталды сипатына бейсаналы түрде әсер еткен көрінеді. Зат жинауға деген әуестікті түсінемін. Жұбайым мені «жинаушы» деп атайды. Капитализм салдарының бірі. Зат жинау арқылы біз оны тұтынамыз, иеленеміз, әлемді танып жатырмыз деп ойлаймыз. Алайда көп жағдайда бұл – елес қана. Бәлкім, Марияның анасы осылайша қуыс кеудемен күрескен шығар.

Мария мен оның анасының киімдері

Олардың арасындағы байланысты айқындамақ мақсатта ұқсас образ, түс және текстура таңдадық. Қызыл түстің орны ерекше. Өсе келе, Мария бұл түсті өткен өмірімен бірге артта қалдырады. Алайда анасы есіне түскенде гардеробынан қызыл түс қайта байқала бастайды.

Мария киген киімдердегі инфантильдік

Иә, Марияны өз елесінің көлеңкесінде жүрген өткен кездің тұтқыны етіп көрсеткім келді. Майклға да қатысты жайт. Мария киім талғамайды, жерде жатқан нәрсені киіп, жүре береді. Құрбысы Лараибпен бірге барға барған кезді санамағанда, Мария басқалар көрсін деп киінбейді. Майкл мұны қате түсініп, қандай да бір белгі деп қабылдайды. Ал қыздардың ойы көңіл көтеруде еді.

Майклдың иығындағы Billy татуировкасы

Билли – Лунаның туысы. Фильмге естелік ретінде енгізген болар. Басқа себебін білмедім.

Марияның ақырғы образы

Қос мағынаға ие образ. Бір қарағанда Мария есейіп, бейімделіп, жұмыс тапқандай көрінеді. Классикалық «бақытқа толы» финал. Алайда бұл ондай фильм емес. Ресми киім киген Мария қаралы образды сомдап, анасын соңғы сапарға аттандырып тұрғандай әсер  қалдырады. Аяғындағы жылтыр шұлықты Мария анасының күлін алуға барғанда киген болатын. Анасының бала Марияға Рождествоға орай сыйлаған сыйлығы. Өткен-кеткеннен қашып құтылу мүмкін емес. Марияның жеке тұлғасын қалыптастырған да сол – өткен-кеткен. Бұл финал әдеттегі финалдардан әлдеқайда көңілді.

Британдық костюм жөніндегі шеберлер тәсілінің ерекшелігі

Британдық костюм жөніндегі шеберлердің ерекше бір әдісі бар деп айта алмаймын. Дегенмен Линди Хемминг маған қатты әсер етті. Ұзақ жылдар бойы ассистенті болдым. Мария анасының ықпалымен қалыптасқан тұлға болса, мен Линдидің асыл еңбегінің жемісімін. Ол өз кезегінде көрген-білгенін режиссер Майк Лиден үйренген. Линди маған кейіпкердің уәжін талдауды және шынайылықты костюм арқылы бейнелеуді үйретті. Мен де бір күні күрделі кейіпкердің образын ойлап тауып, жарыққа шығарамын деп үміттенемін.

Линди Хемминг туралы

Екеуіміз 12 жыл бойы бірге жұмыс істеп, бір-біріне ұқсамайтын бес фильм түсірдік. Жолым болды деуге болады. Линди өзіне жаңа ассистент іздеп жүргенде әріптесім мені ұсыныпты. Басқа жобаға ойым кетіп жүрген, бірақ Линди хабарласқанда, мұндай мүмкіндіктен құр алақан қалуға болмайтынын түсіндім. Сонымен қатар Линди ұсынған жоба кішкентай кезімнен бері білетін Паддингтон туралы фильм еді.

Линди – өте ақылды әрі қамқор адам. Ол тек кәсіби тұрғыдан ғана емес, жеке тұлға ретінде де өсуге шабыттандырады. Үйреткені көп болғанымен, менің қосатын үлесімді жоғары бағалайды. Жұмысымыз – тәсілдер мен шешімдер жөніндегі үздіксіз диалог. Нәтижесінде ауқымды фильм пайда болады. Кейде «мұны қалай жасадық» деп аң-таң боламын.

Кинодағы костюмнің маңызы

Кинода костюм жөніндегі шеберлердің арқасында культтік сипатқа ие болған сәттер мен кейіпкерлер көп. Олардың арасында Дарт Вейдер (Star Wars), Радио Рахим (Do the Right Thing») және Белла Бакстер (Poor Things) бар. Осындай мысалдар маған шабыт береді. Костюмдер, шаш үлгілері және гримнің маңызы операторлық жұмыс пен декорациядан еш кем емес. Алайда еңбегіміз ұзақ уақыт бойы бағаланбай келді. Жалақымыз әдетте «еркектерге тән» делінетін бөлімдермен салыстырғанда аздау. Қазір костюм жөніндегі шеберлер танымал бола бастағандай көрінеді, көрермендер де біздің жұмысты жақсырақ түсінетін болды. Жұмысымыз актерлерді әдемі киіндірумен шектелмейді. Қалай болғанда да, әрдайым емес әйтеуір!

Жақсы киноның иісі қандай болады

Ха! Меніңше, жақсы киноның иісі затына сай болуы керек. Кейбір адамдар Hoard-тағы қоюшы-суретші Боббидің күшімен құрылған үй кеңістігінің иісін сезеді деп сенемін. Мен, мысалы, Slow Horses сериалының кейіпкері Джексон Лэмның кір жамылғысының, Purple Noon фильміндегі теңіз тұзының иісін сезе аламын.