Айта кету керек, ол заманда, әсіресе ағылшындар арасында, зиялы қауым өміріне деген қызығушылық зор болды. Таңертеңгі кофесін ішіп отырып Графиня N-нің соңғы қайырымдылық балында қандай киім кигені немесе жас герцог М-нің қызметшісіне айтқан қалжыңы туралы естімей, жұмысқа аттанатын жан аз еді. Диккенс романдарының кейіпкерлері қабырғаларына апталық басылымдарға шыққан сұлу қыздардың портреттерін ілетіні де, кедей қуыршақтар киімдерінің тігіншісі Друри-Лейн театрына барып, сәнді арулардың көйлектерін көріп, оларды қуыршақтарға шақтап тігіп, жас сатып алушыларын қуантатыны да бекер емес. Сән, әдептілік нормалары, мінез-құлық ережелері — ол кезде бәрін зиялы қауым айқындайтын. Барлық салаға жаңашылдық жеткізетін де солар еді.

Аристократтар туралы басылым көп болды, сондықтан жас Tatler-ге қатал бәсекелестік жолына қадам басуға тура келді. Редакция уақыт рухын сезіне біліп, бірегей имидж қалыптастыруға кірісе кеткені алғашқы сандардан-ақ байқалады. Ақсүйек отбасылар туралы әңгімелер журналдың маңызды бөлігі еді. Оқырмандар бүкіл отбасының, балалардың портреттерін көріп, олардың киімдеріне, үйлеріне, саябақтарына, жиһаздарына баға беріп, отбасы мүшелері қатысқан маңызды тарихи және саяси оқиғаларды еске түсіретін. Балдар мен қабылдаулар, бәйге мен маусым жаңалықтары туралы мәліметтер тарихи экскурстар мен ұлы тұлғалардың өмірбаяндарымен алмасып отыратын. Алғашқы нөмірде Англияның мәңгі жауы әрі көптеген ағылшындарды таңдандырған тұлға — Наполеон туралы мақала болды. Корсикалық қолбасшының бюсті ол кезде тіпті Британияның болашақ премьер-министрі Уинстон Черчиллдің жұмыс үстелінде де тұратын.

Tatler танымал адамдардың жаңа аристократия екенін алғашқылардың бірі болып түсінді. Журналға шыққан герцогинялар спортшыларға, актерлерге, әншілерге, балериналарға және қылықтары қоғамды бір шошытып, бір таңдандырған сәнқой әйелдерге орын бере бастады. Tatler-дің фирмалық — өткір әрі талғампаз стилі алғашқы онжылдықтың өзінде-ақ қалыптасты.

Tatler-дің алғашқы редакторы әрі баспагері журналды ширек ғасыр бойы тоқтаусыз басқарған Клемент Шортер болды. Джейн Остин, апалы-сіңлілі Бронтелер және Элизабет Гаскелл сияқты әйел жазушылардың жанкүйері болған бұл тапқыр беллетрист негізінен әйел адамдардан құралған аудиториямен қарым-қатынас жасаудың жолын дәл тапқан еді – «ақылды» адамдарға арналған, нәзік әрі өткір ирония, парасаттылық және дұрыс тон.

Жазушы әрі журналист Тина Браун редактор қызметін атқарған 1977–1982 жылдар Tatler тарихының маңызды кезеңі болды. Ол журналды сән, стиль және әжуа көшбасшысына әрі беттерінде саяси газеттерге шығатын өзекті мақалалардан да өткір материалдар жарияланатын басылымға айналдырды. Беттердің тісі болуы керек дейтін. Журнал ұйымдастырған іс-шаралар мен кештерге шақыру қоғам назары түскен тұлғалар әлеміне тиесілі болу сертификатына айналды.

Tatler материалдарының басты тақырыбы — британдық зиялы қауым бірегей құбылыс болғанымен, XXI ғасырдың 10-жылдарынан бастап Tatler күтпеген жерден Ресейдегі ең беделді «жылтыр» журналға айналды. Қазақстандықтар да оны беріліп оқитын, ал «Tatler Ресейдің» атақты бас редакторы Ксения Соловьева Алматы қаласының аяулы қонағы еді.

Көпшілік Tatler дебютанттар балына шақыру алуды армандайтын. Ең қызығы жаңа «Мәскеу дворяндығының» басты байқауына айналған бұл іс-шара бұрынғы Мәскеу дворяндар жиналысының тарихи ғимаратында — Матвей Казаковтың коммунистер билігі кезінде Одақтар үйіне айналған палладиандық палаццосында өтетін. Кеңестер билігінің Ленинмен, Сталинмен және басқа да КСРО көсемдерімен қоштасу сияқты алып рәсімдері өткен ғимарат жаңа Ресейдің басты зайырлы іс-шарасының декорациясына айналды.

Ресейлік Tatler ақсүйектерден бастап министрлерге дейінгі топтарды қамтитын ресейлік элитаның манифесі әрі өзін-өзі таныту алаңы болды. Кей колумнистер, мысалы, Мария Байбакованың бай мұрагері, шынайы әлемнен алшақтап, оқырмандарға қызметшілерді «тәрбиелеу» және олардан алшақ болу туралы кеңес бере бастаған болатын. Дәл осы мақала кезінде қоғамда дау туғызып, саяси деңгейге жете жаздаған еді. Алайда мереке жалғаса берді.

Tatler-ге шығу жалпы «осы жалғанда бар болу» дегенді білдіретін. Саясаткерлер, байсымақтар, «ескі ақша» өкілдері, әлеуметтік энтузиастар, олардың әйелдері, күйеулері, көңілдестері, альфонстары, сондай-ақ рестораторлар, фитнес-тренерлер, сән фотографтары, дизайнерлер, коучтар мен мәдениет қайраткерлерінен тұратын ауқымды орта кей адамды мақтап, басқасын төмендетіп немесе әжуалап, журналды өткір әрі шынайы етуге мүмкіндік берді. Гога Ашкенази секілді Қазақстаның «бай» кезеңі кейіпкерлері де журнал бетіне шығып үлгерді. Біреу журналға шыққанды мақтан көрсе, басқасы оған қызғанышпен қарайтын, қатты ренжитіндер де болды — қарама-қайшы көзқарастар журналды қуатты магнит өрісімен қаптағандай болды. Ол өріс бір жағынан «Темір күмбез» (Израильге тиесілі зымырандардан қорғау жүйесінің аналогы) қызметін де атқарды: біреудің өшпенділігі басқаның қуанышымен теңесетін.

Ол кезең әлдеқашан өтіп кеткенімен, кей мәскеулік ақсүйек ханымдардың улы журналдан қалған жаралары әлі де жазылар емес. Мысалы, 2018 жылы танымал режиссер Константин Богомолов Tatler-дің 10 жылдығына орай үшін сатиралық фильм түсірген болатын. Фильмде «Русмода» компаниясының негізін қалаушы және Independent media серіктесі Оксана Лаврентьева қаңғыбас мысық асырап алып, оны сәнді пәтеріне кіргізіп, стилистіне апарып, әбден күтеді. Бұл Лаврентьева ханымның жаңа күйеуі, ол кезде «жарқыраған» қоғамнан алыс болған жазушы Александр Цыпкинге қатысты жанама әзіл еді. Уақыт өте келе я орнықсыз болсын, әйтеуір бейбітшілік орнады, бірақ, жоғалған күміс қасық туралы анекдоттағыдай, көңілге түскен дақ кете қойған жоқ.

Бірнеше онжылдық артқа — ХХ ғасырдың 70 жылдарына оралайық. Британдық нәрсенің бәрі талғампаздық синонимі еді. Отаршыл империя қарқынды түрде ыдырап жатқанымен, патшайым II Елизавета жақсы жасқа аяқ басып, британдық ұлылықтың тартымдылығы әлі де толық жоғала қоймаған кез болатын. Сондықтан Азия-Тынық мұхиты өңірінде өмір салты мен зиялы қауым өкілдері туралы журналға деген сұраныс пайда болғанда, оны көп ойланбастан Tatler деп атаған екен. Бұл хикая 1977 жылы Гонконгта шыққан журналдан бастау алады. Гонконг ол кезде Британ Корольдігінің аумағы болғандықтан, әйгілі метрополия журналына еліктеу ешкімді таңғалдырған жоқ еді. Көп ұзамай Гонконгқа Tatler Сингапур (1982), Малайзия (1991), Таиланд (1991), Индонезия (2000), Филиппин (2001), сондай-ақ кейіннен Қытай, Макао және Вьетнам қосылды. Қазіргі таңда Tatler Asia Швейцарияда баспа бизнесімен ХХ ғасырдың басынан бері айналысып келе жатқан Лямуньер отбасына тиесілі, аса қадірлі, швейцариялық Edipresse баспа үйіне қарайды.

Tatler Asia – Азия нарығының алып толқындары қоршаған, үлкен континент. Азиялық Tatler нұсқалары британдық не ресейлік нұсқаларға қарағанда жасырақ аудиторияға бағытталған. Журналдардың назары жаңа азиялық элита мен миллениалдарға тән сәнді трендтерде: орнықты даму, diversity & inclusion, экология, филантропия, белсенділік, кәсіпкерлік.

Басылымдардың жалпы шабыты Азияның жаһандық жаңғыруымен, сондай-ақ өзін-өзі анықтап, танытуымен үйлеседі: жаңа Азия болашақ әлемін құруды. Tatler Asia редакторларының сүйікті сөздері: power, influence, young ambitious, changemakers.

Ағылшын журналымен (кейіннен ресейлік журналмен де) салыстырғанда, азиялық Tatler жанжал мен құпияға аса құмыр емес. Адамдардың жеке өміріне қол сұқпау — шамадан тыс әуестікті кемшілік деп білетін азиялық мәдениет нормасы. Дегенмен түпнұсқалық The Tatler-дің негізі болған өсек-аяң мұнда да бар — аздап жұмсартылған түрі. Әрі-беріден соң Оскар Уайльд айтқандай, тек жақындарын сүймейтіндер ғана өсек айтпайды.

2024 жылы қазақстандық кәсіпкер Тимур Турлов Tatler Asia-дан журналды түркі әлемінде шығару құқығын сатып алды. Алғашқы болып қазақстандық басылым жарық көрді —дебюттік нөмірі қазір алдыңызда жатыр. 2025 жылдан бастап Tatler Asia Түркияда, Әзербайжанда және Өзбекстанда шығатын болады.